Orientacja i poradnictwo zawodowe w Polsce w latach 1944–1989

Biorąc pod uwagę walory teoretyczne książki, trzeba podkreślić, że jej mocną stroną jest ścisły związek treści z licznymi teoriami pedagogiki pracy. Pomimo iż w okresie 1944–1989 orientacja i poradnictwo zawo­dowe starały się być pomocne młodzieży w jej wyborach życiowych, bez względu na ich model, usytuowanie czy organizację, to jednak zawsze ich nie doceniano. […] przyjęty przez Autorkę profil badań […] pozwolił pokazać w ujęciu historycznym obraz orientacji i poradnictwa zawodowego w Polsce w latach 1944–1989 i możliwości jego rekonstrukcji do współczesności. W tym wymia­rze jest to wypełnienie istniejącej historycznej luki w obszarze przedmiotu badań. Analiza piśmiennictwa naukowego z zakresu orientacji i poradni­ctwa zawodowego, a w szczególności pedagogiki pracy, w obszarze której mieszczą się właśnie badane procesy orientacji i poradnictwa zawodo­wego, wpisuje niniejszą publikację w nurt historii nie tylko poradnictwa zawodowego, ale i pedagogiki pracy, zwłaszcza że brak jest opracowań historycznych w tym obszarze wiedzy naukowej. […] Można zatem stwierdzić, że książka otwiera nowe pole badań, ważne dla historyków oświaty, stanowiąc zarazem istotny przyczynek do dal­szych analiz.   Z recenzji dr hab. Barbary Baraniak, prof. UKSW

Spis treści:
Table of contents
Wstęp
ROZDZIAŁ PIERWSZY. Rodowód i rozwój poradnictwa zawodowego u podstaw jego rozwoju na świecie
1. Starożytne przesłanki poradnictwa zawodowego, źródła europejskie i chińskie
2. Od średniowiecza do kapitalizmu. Arabskie i europejskie przesłanki poradnictwa zawodowego
3. Narodziny współczesnego poradnictwa zawodowego
3.1. Charakterystyka poradnictwa zawodowego w koncepcji F. Parsonsa
3.2. Znaczenie koncepcji F. Parsonsa dla rozwoju poradnictwa zawodowego
4. Rozwój teorii poradnictwa zawodowego
4.1. Teorie cechy i czynnika
4.2. Teorie psychodynamiczne
4.3. Teorie rozwojowe
4.4. Teorie poznawczo-społeczne
ROZDZIAŁ DRUGI. Początki oraz rozwój orientacji i poradnictwa zawodowego w Polsce
1. Utwory literackie i publicystyczne źródłem wiedzy o zawodach
2. Poradniki zawodowe dla uczniów, rodziców i nauczycieli ważnym instrumentem początków poradnictwa zawodowego w Polsce
3. Początki badań i piśmiennictwa nad sferą osobowościową człowieka wstępem do instytucjonalizacji poradnictwa zawodowego
4. Tło historyczne, gospodarcze i oświatowe poradnictwa zawodowego w okresie II Rzeczypospolitej
4.1. Urzędy Pośrednictwa Pracy i ich zadania
4.2. Rozwój poradnictwa zawodowego dla młodzieży
5. Psychotechnika u podstaw rozwoju poradnictwa zawodowego w Polsce w okresie międzywojennym
5.1. Polskie Towarzystwo Psychotechniczne
5.2. Towarzystwo Psychologiczne im. Józefy Joteyko
5.3. Psycholodzy szkolni w rozwoju poradnictwa zawodowego
6. Metody i narzędzia badawcze u podstaw badań rozwijających poradnictwo zawodowe w II Rzeczypospolitej
7. Działalność wybranych, wiodących placówek poradnictwa zawodowego w okresie międzywojennym
7.1. Instytut Psychotechniczny i Poradnia Zawodowa Patronatu nad Polską Młodzieżą Rzemieślniczą i Przemysłową w Warszawie
7.2. Instytut Psychotechniczny w Krakowie
7.3. Sieć poradni zawodowych Stowarzyszenia „Służba Obywatelska”
8. Poradnictwo zawodowe w Polsce w okresie międzywojennym. Próba oceny
9. Poradnictwo zawodowe w okresie okupacji
ROZDZIAŁ TRZECI. Społeczno-ustrojowe uwarunkowania poradnictwa zawodowego w Polsce w latach 1944–1960
1. Reaktywowanie poradnictwa zawodowego po wojnie
1.1. Poradnictwo zawodowe w działalności kuratoriów okręgów szkolnych w Polsce
1.1.1. Kuratorium Okręgu Szkolnego Warszawskiego
1.1.2. Kuratorium Okręgu Szkolnego Gdańskiego
1.1.3. Kuratorium Okręgu Szkolnego śląskiegow Katowicach
1.1.4. Kuratorium Okręgu Szkolnego w Krakowie
1.1.5. Kuratorium Okręgu Szkolnego Lubelskiego
1.1.6. Kuratorium Okręgu Szkolnego Łódzkiego
1.1.7. Kuratorium Okręgu Szkolnego Pomorskiego
1.1.8. Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego
1.2. Działalność poradni zawodowych w pierwszych latach powojennych
2. Rozwój usług z zakresu poradnictwa zawodowego w Polsce
3. Modele powojennego poradnictwa zawodowego
3.1. Projekt Bronisława Chrzana
3.2. Projekt Instytutu Naukowo-Badawczego Przemysłu Węglowego w Katowicach
3.3. Projekt Bronisława Biegeleisena-Żelazowskiego
4. Pierwsza konferencja poradnictwa zawodowego w Polsce po II wojnie światowej
5. Poradnictwo zawodowe w rekonstrukcji struktury zawodowej powojennego społeczeństwa
6. Upadek psychologicznej koncepcji poradnictwa zawodowego w Polsce po 1948 r.
7. Niedorozwój poradnictwa zawodowego w szkole podstawowej problemem szkolnictwa zawodowego
8. Poradnictwo zawodowe w szkole średniej a rekrutacja na studia wyższe
9. Udział szkół wyższych w procesie orientacji zawodowej uczniów szkół średnich
10. Zjazd Oświatowy w Łodzi nowym otwarciem w rozwoju poradnictwa zawodowego w Polsce po 1957 r.
10.1. Projekty organizacji poradnictwa zawodowego
10.2. Stanowisko uczestników Zjazdu Oświatowego w Łodzi w maju 1957 r. w sprawie poradnictwa zawodowego 11. Reaktywowanie poradni społeczno-wychowawczych i poradni psychologicznych
12. Stan poradnictwa zawodowego w Polsce w świetle Zalecenia nr 87 Konferencji Ogólnej Międzynarodowej Organizacji Pracy z 1949 r. w sprawie poradnictwa zawodowego
13. Rola systemu szkolnego w rozwoju poradnictwa zawodowego
14. Problemy szkół zawodowych wynikające z braku właściwego poradnictwa zawodowego w szkołach podstawowych
ROZDZIAŁ CZWARTY. Rozwój orientacji i poradnictwa zawodowego w Polsce w latach 1961–1974
1. Prawne konteksty orientacji i poradnictwa zawodowego w Polsce w latach 1961–1974
1.1. Orientacja i poradnictwo zawodowe w świetle Ustawy z 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania
1.2. Kierunki rozwoju poradnictwa zawodowego wyznaczone Rekomendacją nr 56 z 1963 r. w sprawie orientacji szkolnej i zawodowej
1.3. Akty prawne regulujące działalność poradni
1.4. Uchwała Rady Ministrów z 3 maja 1974 r. w sprawie doskonalenia i rozwoju orientacji i poradnictwa zawodowego w Polsce
2. Instytucjonalny i podmiotowy wymiar orientacji i poradnictwa zawodowego
2.1. Szkoły podstawowe w systemie orientacji i poradnictwa zawodowego
2.2. Licea ogólnokształcące w systemie orientacji i poradnictwa zawodowego
2.3. Szkoły zawodowe – zasadnicze i technika – w systemie orientacji i poradnictwa zawodowego
2.4. Poradnie wychowawczo-zawodowe w systemie orientacji i poradnictwa zawodowego
2.4.1. Okręgowe poradnie wychowawczo-zawodowe
2.4.2. Powiatowe poradnie wychowawczo-zawodowe
2.5. Zakłady pracy w systemie orientacji i poradnictwa zawodowego oraz kształcenia zawodowego
2.6. Kontekst osobowy orientacji i poradnictwa zawodowego
2.6.1. Nauczyciele i wychowawcy w przygotowaniu uczniów do wyboru zawodu
2.6.2. Szkolni koordynatorzy do spraw orientacji zawodowej
3. Charakterystyki zawodów jako pomoc w realizacji orientacji i poradnictwa zawodowego
4. Determinanty decyzji edukacyjnych i zawodowych uczniów z różnych środowisk
4.1. Motywy wyboru zasadniczej szkoły zawodowej lub technikum
4.2. Zainteresowania dziewcząt kształceniem w zasadniczych szkołach zawodowych i technikach
4.3. Decyzje edukacyjne i zawodowe absolwentów liceów ogólnokształcących
4.4. Decyzje edukacyjne i zawodowe uczniów ze środowisk wiejskich
5. Poszukiwanie nowych rozwiązań w orientacji i poradnictwie zawodowym
5.1. Szkoła wciąż miejscem orientacji i poradnictwa zawodowego
5.2. Orientacja i poradnictwo zawodowe w systemie wychowawczym Heliodora Muszyńskiego
5.3. Wychowanie i kształcenie przedzawodowe i zawodowe w koncepcji pedagogów pracy
5.3.1. Wkład pedagogów pracy w rozwój i doskonalenie systemu kształcenia zawodowego w Polsce
5.3.2. Kształcenie przedzawodowe w przygotowaniu człowieka do wyboru zawodu i przyszłej pracy zawodowej
ROZDZIAŁ PIĄTY. Kierunki rozwoju poradnictwa zawodowego w Polsce w latach 1975–1989
1. Modyfikacja systemu poradnictwa zawodowego wobec nowych zadań
2. Wytyczne w sprawie działalności szkół i poradni wychowawczo-zawodowych w zakresie orientacji i poradnictwa zawodowego z 1981 i 1982 r.
3. Potrzeba doskonalenia systemu orientacji i poradnictwa zawodowego
3.1. Rzeczywiste funkcjonowanie organizatorów orientacji zawodowej w szkole
3.2. Pedagog szkolny w realizacji zadań z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego
4. Zadania poradni wychowawczo-zawodowych w systemie orientacji i poradnictwa zawodowego
4.1. Rozwój sieci placówek poradnictwa wychowawczo-zawodowego
4.2. Pracownicy poradni wychowawczo-zawodowych 4.3. Działalność poradni wychowawczo-zawodowych
5. Gabinety orientacji i poradnictwa zawodowego
6. Działalność Centralnego Ośrodka Metodycznego Poradnictwa Wychowawczo-Zawodowego Ministerstwa Oświaty i Wychowania w Warszawie
7. Wydziały zatrudnienia i spraw socjalnych urzędów wojewódzkich i miejskich w realizacji orientacji zawodowej i polityki zatrudnienia
8. Orientacja i poradnictwo zawodowe w opiniach uczniów i nauczycieli – badania, oceny, postulaty
Zakończenie
Summary
Wykaz wykorzystanych źródeł archiwalnych, drukowanych, wywołanych i opracowań
Spis tabel i map
Aneks
Indeks osób