Wygnanie i mit. Szkice o pisarzach (e)migracyjnych

Monografia wpisuje się w obszerne badania nad literaturą emigracyjną prowadzone zarówno w kraju, jak i za granicą. Autorka próbuje na nowo stworzyć definicję (e)migracji, ukazując czytelnikowi jej nowe oblicze jako zjawiska negatywnego. Emigracja traktowana jest w monografii nie tyle jako doświadczenie życiowe czy egzystencjalne, ale jako stan duchowy odciskający ślad w twórczości pisarzy – przedstawicieli polskiego wychodźstwa. Przedmiotem analizy stały się zarówno utwory prozatorskie, poetyckie ale również dzienniki, listy czy wywiady. Warto zauważyć, że ich autorzy – zarówno cieszący się uznaniem, jak i do tej chwili pomijani lub jedynie wzmiankowani – poddawani są ocenie na równym poziomie. Badane utwory wypierają dotychczasowy stereotyp wychodźcy patrioty, żołnierza-emigranta czy opozycjonisty, zastępując go wizją (e)migranta bez odniesień historyczno-politycznych, dążącego do polepszenia swojego statusu społecznego, akceptującego swoją sytuację i zakorzenionego w nowej kulturze lub nomada wędrującego z miejsca na miejsce, przyjmującego często pasywną postawę i podającego się uczuciu wyobcowanie w nowej ojczyźnie.

Spis treści

Wstęp

Przystanek – wygnanie. O niedolach i pożytkach emigracji w Mojej prywatnej Ameryce Kazimierza Wierzyńskiego

Polak na wygnaniu. Nie umiera się w Miami… Tadeusza Nowakowskiego

Mit ziemi utraconej w Pamiętniku poetyckim Andrzeja Chciuka

Wita Tarnawskiego ucieczka w mit huculskiej Arkadii

Adama Tomaszewskiego Kanada – ojczyzna wybrana

Rozczarowanie i walka. Leopolda Tyrmanda burzliwy romans z Ameryką

Tożsamość utkana z wygnania i mitu. O autobiografii Jerzego Pietrkiewicza

Zakorzenienie w pamięci: przypadek Floriana Śmiei

„Jesteśmy wszędzie i nigdzie”. Miejsca autobiograficzne Andrzeja Buszy

Wobec emigracyjnego mitu polskości. Literackie prowokacje Mariana Pankowskiego

Edwarda Redlińskiego rozprawianie się z mitem Ameryki

Emigrant w globalnym świecie. Studium przypadku w świetle powieści Asystent śmierci Bronisława Świderskiego

Iluzje reemigracji. O Powrocie Aleksandra Zbigniewa Kruszyńskiego

„Życie w szpagacie”, czyli Janusza Rudnickiego symulacje „bycia (e)migrantem”

Uzdrowicielska „Brazylia”. O fantazmacie „bycia emigrantem” (Łagodny deszcz Marka Bartelska)

Aussiedlerskie piekiełko, czyli Krzysztofa Marii Załuskiego studium emigracji (Wypędzeni do raju)

W poszukiwaniu spójności świata (i siebie), czyli rozpad totalny (Krzysztof Niewrzęda, W poszukiwaniu całości)

Socjopata, kolonizator, „wykształciuch”. O bohaterze współczesnej polskiej powieści migracyjnej z mitem „ziemi obiecanej” w tle

Mit Międzynarodu, czyli migracja w starym kostiumie

Migracja, czyli dzieje przypadku (Single Piotra Kępskiego)

W pogoni za codziennością. O marzeniach i tęsknotach migranta (Piotra Czerwińskiego Zespół ojca)

Nota bibliograficzna

Summary

Indeks nazwisk