System zarządzania środowiskowego ISO 14001 a efektywność przedsiębiorstw. Zagadnienia teoretyczne i praktyczne

Jednym z czynników determinujących jakość życia jest stan środowiska naturalnego, który jest powiązany ze skalą jego degradacji. Nasilające się zanieczyszczenie środowiska niesie ze sobą szereg negatywnych konsekwencji społeczno-gospodarczych, wskazując na skalę oraz znaczenie ochrony środowiska jako problemu ogólnoświatowego, krajowego i regionalnego. Wiodącą zasadą przyjętej polityki ekologicznej jest rozwój zrównoważony, czyli rozwój stymulujący wzrost gospodarczy niezbędny do tworzenia dobrobytu materialnego, ale przy uwzględnieniu dobra społecznego, sprawiedliwości wewnątrz- i międzygeneracyjnej, bezpieczeństwa ekologicznego oraz jakości środowiska. Przedsiębiorstwa działając w celu generowania zysku, czyli dążąc do powiększania kapitału ekonomicznego muszą być wyposażone w narzędzia, dzięki którym będą mogły zarządzać w sposób zrównoważony oraz dokonywać pomiarów efektów swojej działalności, w szczególności na obszarze kapitału naturalnego. Narzędziami tymi są system zarządzania środowiskowego ISO 14001 oraz system ekozarządzania i audytu – EMAS. Głównym celem pracy jest określenie wpływu funkcjonującego systemu zarządzania środowiskowego według wymagań normy ISO 14001 na efektywność ekonomiczną działalności przedsiębiorstw. W pracy prezentowane są również wyniki badań, którymi objęto przedsiębiorstwa z woj. podkarpackiego wdrażające certyfikowany system zarządzania środowiskowego zgodny z wymaganiami normy ISO 14001. Na pracę, oprócz wstępu, składają się cztery rozdziały, z których pierwszy prezentuje elementy składowe rachunku ekonomicznego w ochronie środowiska. Rozdział drugi stanowi prezentację koncepcji zarządzania jakością i zarządzania środowiskowego jako narzędzi poprawy ekonomicznej efektywności działalności przedsiębiorstw. W rozdziale trzecim przedstawiono funkcjonowanie wybranych elementów systemu zarządzania środowiskowego zgodnego z wymaganiami ISO 14001, natomiast rozdział czwarty zawiera analizę kosztów bezpośrednich i pośrednich oraz korzyści wewnętrznych i zewnętrznych systemu zarządzania środowiskowego, których skala była zależna od zmiennych charakteryzujących badane podmioty.

W oparciu o wyniki własnych badań autorka określiła wpływ wdrożenia systemu zarządzania środowiskowego na poprawę ekonomicznej efektywności przedsiębiorstw oraz na zmiany kosztów ochrony środowiska w przedsiębiorstwach.

Spis treści:
Wstęp,
Rozdział 1: Rachunek ekonomiczny w ochronie środowiska – Wycena ekonomiczna składników środowiska naturalnego (Pojęcie i rodzaje wartości, Metody wyceny bezpośredniej, Metody wyceny pośredniej), Kategoria efektywności oraz sposoby jej pomiaru, Rachunek efektywności w ochronie środowiska (Rachunek kosztów ochrony środowiska w przedsiębiorstwie, Rachunek efektywności przedsięwzięć ochronnych),
Rozdział 2: Rozwój zarządzania środowiskowego jako narzędzia do zrównoważonego zarządzania przedsiębiorstwem – Zarządzanie ochroną środowiska a zarządzanie środowiskowe, Geneza i rozwój rodziny norm ISO 14000, Podstawy teoretyczne systemu zarządzania środowiskowego ISO 14001 (Idea ciągłego doskonalenia systemu zarządzania środowiskowego, Podstawowe elementy systemu zarządzania środowiskowego, System zarządzania środowiskowego ISO 14001 a model kompleksowego zarządzania jakością TQM),
Rozdział 3: System zarządzania środowiskowego w przedsiębiorstwach województwa podkarpackiego – Charakterystyka badanych przedsiębiorstw, Funkcjonowanie systemu zarządzania środowiskowego w badanych przedsiębiorstwach (Determinanty wdrożenia systemu zarządzania środowiskowego, Trudności podczas wdrażania systemu zarządzania środowiskowego, Wybrane elementy systemu zarządzania środowiskowego), System zarządzania jakością ISO 9001 a system zarządzania środowiskowego ISO 14001,
Rozdział 4: Wpływ systemu zarządzania środowiskowego na efektywność ekonomiczną przedsiębiorstw województwa podkarpackiego – Korzyści i koszty systemu zarządzania środowiskowego podstawą oceny jego efektywności (Korzyści wewnętrzne i zewnętrzne systemu zarządzania środowiskowego, Koszty bezpośrednie i pośrednie systemu zarządzania środowiskowego, Próba oszacowania efektywności systemu zarządzania środowiskowego w przedsiębiorstwach), System zarządzania środowiskowego a efektywność przedsiębiorstw (Wpływ systemu zarządzania środowiskowego na efektywność przedsiębiorstw, Wdrożenie systemu zarządzania środowiskowego a koszty ochrony środowiska w przed­­siębiorstwach, Charakterystyki systemu zarządzania środowiskowego a wyniki ekonomiczne i efektywność przedsiębiorstw), Procedura doskonalenia systemu zarządzania środowiskowego jako narzędzia do poprawy wyników i efektywności przedsiębiorstw,
Podsumowanie i wnioski,
Bibliografia,
Spis tabel,
Spis rysunków,
Aneks (Aneks 1 – Kwestionariusz ankiety,
Aneks 2 – Narzędzia analizy danych,
Aneks 3 – Wyniki analizy danych).