Nieść wiarę i nadzieję na obcej ziemi. Polskie duchowieństwo katolickie w życiu religijnym i polityczno – społecznym Wielkiej Emigracji we Francji (1831–1863)

Opracowanie dra J. Kuzickiego pokazuje obraz kapłana wyrzuconego na mieliznę bez retuszu. Może w historiografii takie obrazy istnieją, ale są sporadyczne, bez takiej jak tu ostrości, nie tak spójne i osadzone w realiach nie tylko emigracyjnych, ale także miejsc pochodzenia. Tutaj nie ma żadnych zasłon. Dlatego tak bardzo wartościowe jest to, co stworzył. Nie dla pokrzepienia serc, ale za to dla zrozumienia ogromu nędzy, jaką przeszli ludzie, którzy odpowiedzieli na zew ojczyzny. Gdyby praca niniejsza nie była tak mocno naznaczona wątkami personalnymi, nie dostarczyłaby aż tyle nowego tworzywa dla dziejów XIX-wiecznej walki Polaków o niepodległość. To, że na czoło postawiono tu duchowieństwo, ma dla historiografii tego zagadnienia szczególne znaczenie. Bez przesady można stwierdzić, że nie ma opracowań podobnych do recenzowanego. Na ogół jeśli duchowieństwo jest ukazane, to na marginesie dziejów Wielkiej Emigracji. Dr J. Kuzicki odwrócił ten obraz, kreśląc historię obranej grupy społecznej – duchowieństwa polskiego na tle dziejów Wielkiej Emigracji.                                                                                    Z recenzji