Ewolucyjna psychologia umysłu

NOMINACJA W KONKURSIE NA NAJLEPSZY PODRĘCZNIK I SKRYPT AKADEMICKI  (XII Targi Książki w Krakowie 2008)

Rozprawa przeznaczona jest dla studentów psychologii i pedagogiki oraz osób zainteresowanych zagadnieniem ewolucji człowieka. Jej problematyka koncentruje się wokół kluczowych zagadnień psychologii poznawczej. Autor, który jest pracownikiem naukowym w Zakładzie Psychologii Uniwersytetu Rzeszowskiego, podjął wyzwanie obszernej reinterpretacji dotychczasowych i proponuje nowe sformułowania teoretyczne dokonywane na gruncie psychologii poznawczej, przy wykorzystywaniu metodologii psychologii ewolucyjnej. Książkę cechuje jasny, zrozumiały język, wielopoziomowa i wieloaspektowa analiza poszczególnych zagadnień oraz bardzo trafny i wyczerpujący dobór literatury przedmiotu. Całość pracy składa się z 10 rozdziałów: Obecny status ewolucjonizmu, Teoria ewolucji, Neodarwinizm – uzupełnienia i modyfikacje klasycznej teorii ewolucji, Neodarwinowskie modyfikacje teorii doboru płciowego, Antropologiczne podstawy ewolucji, Psychologia ewolucyjna. Między tradycją a współczesnością, Trzy wymiary umysłu, Biologia inteligencji, Pochodzenie etniczne a inteligencja, Różnice płciowe w zakresie zdolności poznawczych.
Jest to jedna z nielicznych prac w piśmiennictwie polskim wyczerpująco przedstawiająca problematykę poznawczej psychologii ewolucyjnej.

Wrażliwość na piękno, kreatywność i moralność stanowią swoistego rodzaju ”koronę umysłu”. Dzięki podstawowym biologicznym predyspozycjom mózgu ukształtowanym przez ewolucję wytworzyły się sprzyjające warunki dla powstania estetyki, twórczości i etyki – forum ludzkiej działalności, do których nie są zdolne inne gatunki. Człowieka i inne gatunki łączy podporządkowanie tym samym mechanizmom ewolucyjnym – ogólnym zasadom doboru naturalnego i bardziej szczegółowym zasadom doboru płciowego. Należy jednak pamiętać, że ukształtowane ewolucyjnie biologiczne predyspozycje nie są równoważne z efektami, które dzięki nim powstają. Biologiczna wrażliwość na piękno nie określa jednoznacznie zdolności do namalowania Mony Lisy.