Monopole skarbowe w polityce podatkowej Drugiej Rzeczypospolitej

Monopole skarbowe, czyli wyłączne uprawnienia państwa w zakresie handlu i produkcji artykułów konsumpcji masowej (zarówno pierwszej potrzeby jak i używek), stanowiły ważny element systemu podatkowego Drugiej Rzeczypospolitej. W okresie względnie ustabilizowanej gospodarki budżetowej przynosiły około 1/3 wpływów skarbowych państwa, zaś w latach Wielkiego Kryzysu udział ten wzrósł nawet do blisko 40%. Poza względami czysto fiskalnymi funkcjonowanie rozbudowanego systemu monopolowego łączyło się z prowadzeniem przez państwo kilku stosunkowo dużych przedsiębiorstw produkcyjno-handlowych. Stąd też przedmiotem niniejszej pracy jest dosłownie rozumiane miejsce monopoli skarbowych w polityce podatkowej międzywojennej Polski, jak również pozostałe zjawiska polityczne, ekonomiczne i społeczne z nimi związane. Proces budowy systemu monopolowego, jego uwarunkowania polityczne i prawne, zasięg gospodarczego oddziaływania poszczególnych przedsiębiorstw monopolowych, ich uprawnienia wytwórcze i handlowe, prowadzona przez nie polityka gospodarcza, handlowa, zatrudnienia, problemy związane z egzekucją uprawnień monopolowych państwa oraz wymierne (gospodarcze, finansowe, ale i społeczne) efekty ich wykonywania – wszystko to złożyło się na rozbudowany katalog spraw wchodzących w zakres badań niniejszej rozprawy.